استرداد هدایای نامزدی
استرداد هدایای نامزدی یکی از مباحث مطرح در دعاوی خانواده است که قابل طرح در محاکم خانواده، از سوی دختر و پسری است که نامزد کرده لیکن تاکنون عقد رسمی ازدواج بین انها منعقد نشده و در مرحله نامزدی، یکی از آنها یا هر دوی ایشان از ازدواج منصرف میگردد و خواستار پس گرفتن هدایایی نامزدی هستند که برای طرف مقابل گرفته و تحویل وی داده است.
در این مقاله ابتداعا به تعریف دوران نامزدی پرداخته و متعاقبا به تبیین این امر خواهیم پرداخت که چنانچه یکی از طرفین در دوران نامزدی از ازدواج منصرف گردد و خواستار مطالبه هدایای نامزدی که به طرف مقابل یا اطرافیان وی داده است ،گردد چه اقدام قانونی بایستی انجام دهد.
دفتر وکالت یونس صادقی، وکیل پایه یک دادگستری و کارشناس ارشد حقوق و مشاور حقوقی، افتخار دارد با سابقه فعالیت متمادی و مستمر و قبول وکالت در پرونده های متعدد دعاوی حقوقی و کیفری، یاری گر مراجعین در حل مشکلات حقوقی و ارائه دهنده مشاوره تخصصی و قبول وکالت در موضوعات گوناگون حقوقی باشد.
تعریف نامزدی از نظر حقوقی
از منظر قانونی وعده نکاح که در عرف جامعه به خواستگاری نیز معروف است ، همانگونه که از نام آن پیداست درخواست ازدواج با شخصی است که دارای موانع نکاح نباشد، لذا از دیدگاه حقوقی نامزدی به دورانی اطلاق میگردد که از زمان درخواست ازدواج شروع شده و با جاری شدن صیغه عقد خاتمه مییابد. به واسطه مهم بودن این دوران و امکان بروز پاره ای اختلافات ،قانونگذار مقررات خاص دوره نامزدی پیش بینی نموده که ذیلا در بند های بعدی به آنها اشاره خواهد شد.
انصرف از ازدواج در دوران نامزدی
لازم به یادآوری است ،خواستگاری یا وعده به ازدواج، ایجاد علقه زوجیت نمینماید (البته تا زمانی که صیغه عقد نکاح جاری شود) حتی اگر در این دوران تمام یا قسمی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر شده باشد، پرداخت شده باشد، یکی از طرفین نمیتواند طرف مقابل را مجبور به ازدواج با خود نماید. بر این مبنا ، در ماده 1035 قانون مدنی مقرر شده” هر یک از زن و مرد مادام که عقد نکاح جاری نشده میتواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر به هیچوجه نمیتواند او را مجبور به ازدواج کرده و از جهت صرف اینکه از وصلت امتناع مینماید”، خسارتی مطالبه نماید.
شرایط پس گرفتن هدایای نامزدی ( طلاجات زوجه و… )
درصورتی که متعاقب خواستگاری و رد دوران نامزدی ، به واسطه انصراف یکی از طرفین یا هر دوی آنها ،وصلتی صورت نگیرد ، هر یک از نامزد ها میتواند هدایایی را که به طرف دیگر یا پدر و مادر او برای وصلت مورد نظر داده است مطالبه کند ، اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایایی میباشد که عادتا نگهداشته میشود (مانند انگشتر یا استرداد طلاجات زوجه ) مگر آنکه ان هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.
بر اساس در ماده 1037 قانون مدنی مقرر شده ، استرداد هدایایی که عادتا نگهداری نمیشوند و عین آن موجود نباشد (مانند عطر و ادکلن و …) قابلیت استرداد ندارد. همچنین رجوع به قیمت هدایایی که عین آنها موجود نیست و عادتا نگهداری میشوند ، در صورتی که به هم خوردن وصلت ناشی از فوت یکی از طرفین باشد ، امکان پذیر نمیباشد.
نحوه طرح دعوای استرداد هدایای نامزدی
اکنون با تشکیل دفاتر الکترونیک خدمات قضایی ، ثبت دادخواست استرداد هدایای نامزدی در این دفاتر انجام میپذیرد ، خواهان این دعوا میبایست با ارائه دلیل و اثبات اینکه وعده ازدواجی با خوانده داشته و هدایایی تهیه و تحویل ایشان داده و اکنون از ازدواج با وی منصرف گردیده است ، خواستار استرداد هدایایی گردد که به شرح مذکور در فوق قابلیت استرداد دارند. چنانچه هدایای داده شده به پدر یا مادر طرف مقابل باشد این هدایا نیز به شرحی که گفته شد قابلیت استرداد دارد.
پس از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی ، پرونده به یکی از شعب دادگاه خانواده صالح ارجاع و دادگاه وقت رسیدگی تعیین و طرفین را جهت رسیدگی به دعوای مطروحه دعوت خواهد نمود، نهایتا دادگاه به استناد فاکتورهای خرید ( مثلا فاکتور خرید طلا برای استرداد طلا ها از سوی زوجه یا زوج ) یا شهادت شهود و متعاقب احراز اینکه این اموال در دوران نامزدی خریداری و تحویل طرف مقابل یا پدر و مادر وی (حسب مورد ) گردیده است و در زمره اموالی میباشد که قابلیت استرداد دارد ، طرف مقابل (پسر یا پدر و مادر وی ) را محکوم به استرداد این اموال و هدایا خواهد نمود.
به نظر میرسد هدایایی که دختر و پسر در دورانی قبل از نامزدی به یکدیگر داده اند در قالب دعوای استرداد هدایای نامزدی قابل طرح نباشد و چنانچه یکی از طرفین بخواهد این اموال را مسترد نماید بایستی طبق عمومات کلی در قالب طرح دعوای استرداد مال طرح دعوا نماید به شرط اینکه این اموال و هدایا به منظور هبه و بخشش به طرف مقابل داده نشده باشد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!